Ana Sayfa
Haber Dizini
.
MARS'TA BUZDAN OKYANUSLAR VAR
.
Kaynak: Cumhuriyet Bilim Teknik Eki - 06.07.2002, sf.2

Odyssey uydusu, buzlardan oluşan okyanusların Mars'ı kapladığına ilişkin kanıtlar buldu. Bu gelişme, Kızıl Gezegen'de yaşam olasılıklarını güçlendirdi. Bu konudaki çalışmalarda büyük payı olan Bill Boynton'un, Mars'ın kıraç, kuru topraklara sahip bir kara parçası mı, yoksa topraklarının altında yaşam olduğunu gösteren büyük okyanuslar saklayan bir gezegen mi olduğunu saptamaya yönelik planı 1992'den bu yana üç kez NASA tarafından uygulamaya alınmış ve hep şanssızlıklar yaşanmıştı. Yeraltında su veya maden damarı bulmaya yarayan çatal şeklindeki çubukların yüksek teknolojili bir türünü geliştiren Boynton, bu cihazını Mars'ı inceleyen bir uyduya yerleştirmek için NASA'yı ikna ettikten sonraki ilk deneme 1992'de gezegene gönderilen aracın 11 ay sonra havaya uçarak parçalara ayrılmasıyla sonuçlandı. Plan 1999'da, Polar Lander ile bir kez daha denendi. Araç, Mars'a kadar gitti, ancak gezegene çarptı. Son olarak 2001 Nisan'ında, cihazların bulunduğu NASA'nın Odyssey adlı uydusunu taşıyan Delta II gönderildi. Kontrol kulesi, gemiyle arasındaki radyo iletişimini kaybetti. Artık Boynton da pes etmek üzereydi ki Mars'a yaklaşan uydu merkeze veri yollamaya başladı.

Boynton, üçüncü denemede şanslıydı. Mart ayında elde edilen verilere göre yüksek teknolojili çubuk, su kümelerini işaret ediyordu. Boynton, "Michigan Gölü'nün iki katına eşit büyüklükte su keşfettik" dedi. Bilim adamları, Mars yüzeyinde yıllar önce su bulunduğuna ilişkin işaretleri bulmuştu. 1996'da fırlatılan Global Surveyor - Küresel İnceleyici adlı uydu hâlâ Dünya'daki su oyuklarına çok benzeyen dere ve kanyonların enstantane fotoğraflarını gönderiyor. Ancak, Mars'taki bunca suyun nereye gittiği hâlâ bilinmiyor.

Bugün, suyun yıllardır yüzeyin altında donmuş halde saklandığı sanılıyor. Mars hakkındaki son bulgular, gözleri yeniden güneş sistemine çevirdi. Mars her zaman, Dünya dışındaki canlıların (ET) yaşamasına uygun bir yer olarak görülmüştür. Yaşam olup olmadığına ilişkin araştırmalarda, su her zaman iyiye işarettir. Odyssey, Mars'ın hem kutuplarında hem de ekvatora doğru bölgelerinde suya rastladı. Odyssey'in tarayıcıları, gezegen yüzeyinin sadece 1 metre altına inebiliyorlar, ancak bu derinlikte beklenilenden daha fazla su bulundu; Mars toprağının ilk 1 metresinin, yarısı ila dörtte üçlük bölümü buzla kaplıydı. Bu küçük bir buzlanma değildi. Mars'ın fotoğraflarında görülen, sivri burun şeklindeki dev oluşumlar belki de, ağır hareket eden kayayla kaplanmış buzullardır. Bu doğruysa, Mars'taki buz bazı yerlerde 1 kilometre kalınlığına varabilir ve gezegendeki su da Odyysey'in görebildiğinden çok daha fazla olabilir. Buzullar, Mars'ın geçmişinin, daha sıcak ve daha ıslak olduğunu gösteriyor.

Şimdiki hedefler olası Mars okyanusları'nın ve bunların yaşam sürelerinin keşfi. Bunu olası mikroorganizma izlerinin tespiti ve daha da ileri bir gelecekte fosil araştırmaları izleyecek. NASA'nın Mars'a astronot göndermek istediği de söyleniyor. Mars'ın Dünya'daki yaşamın kaynağı olduğu şeklindeki eski kuramlar ve Dünya'da başlayan hayatın mikroorganizma seviyesinde Mars'a da sıçramış olabileceği gibi yeni kuramlar, sınanmak için biraz daha bekleyecekler.